+0
صادق زیباکلام، تحلیل گر مسائل سیاسی:
در پایان جنگ ایران و عراق هم بین دولت و ملت وفاقی مشابه وفاقی که حول مسئله هسته ای اکنون وجود دارد، وجود نداشته است.
به دنبال پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 همچنین توافق شکننده هسته ای و نتایج انتخابات خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی نشان می دهد که رای مردم می تواند مسیرهای تازه ای بگشاید. بنده اعتراف می کنم به این قدرت اعتقاد چندانی نداشتم اما ....
گؤنده ر
بؤلوم لر:
آراشدیرما
تاريخ : 1394.1.13 | یازار : تایماز
+0
این سنت برای حفظ اصالت خون ونژاد بیشتر در بین طبقه اشراف مرسوم بوده است. چون اشراف نژاد اهورایی برای خود قائل بودند و رعایا را از نژاد پست و اهریمنی میدانستند. همه مواهب زندگی از آن ایشان بود.
در سراسر دوران بلند تاریخی با توجه به انگیزه حفظ طهارت خون و اصالت نژاد و نسل و انتقال قدرت و ثروت در خانواده و خاندان و قبیله ، اشرافیت و حاکمیت سیاسی اقتصادی اجتماعی ایران باستان سنت ختودت به جای آورده میشد.
درگزارش کتزیایس آمده است که در میان پارس ها رسم براین بود که پسر یا دختر و یا داماد قانونا به پادشاهی میرسید. از اینرو شاهان غالبا با خواهران خود ختودت میکردند (همبستر میشدند) ن.ک : دیاکونوف 7/390
کوروش با دخترآستیاگ آخرین پادشاه ماد ختودت کرد. کمبوجیه با خواهرش آتوسا ختودت کرد .
ویل دورانت در تاریخ تمدن ج 1 ص 433 درباره ازدواج با خواهر مادر با پسر و دختر با پدر گفته دربین پارسیان که کورش بانی اون بوده.
داریوش دوم با دو دخترش آتوسا و آمسترتیدا ختودت کرد. ن.ک : دیاکونوف 7/ 611 و 430
اردشیر دوم با دختر خویش و اردشیر سوم با مادرش ختودت به جای آورد. ن.ک : وندیداد 2 /972
در دوره اشکان این سنت ارایی معمول بوده و داستان ویس و رامین نشان ختودت میان برادر و خواهر دارد. وندیداد 2/977
در دوره ساسانی شاهپور اول با دخترش اذرناهید ختودت کرد و بهرام با دخترش ختودت نمود. دختر شاهپور اول با برادرش نرسی ینت ختودت بجای آورد . ن.ک : همان
مهران گنشسب از مقامات برجسته دربار هرمزد چهارم ساسانی با خواهر ختودت نمود. ن.ک همان : 2 /980
قباد ساسانی با دختر یا خواهرش سامبیکه و خواهرزاده اش ختودت نمود. همان 2/ 982
گویا این سنت در برخی از دوران های تاریخی دچار افول شده بود. موبد کریتر برجسته ترین موبد دوران تاریخی در منشور جاویدان خود مینویسد:
«بسیاری پیوند هم خون برقرار کردم و بسیاری که بی ایمان بودند به آن ایمانامدند...» ن.ک : همان 2/923 و کتیبه او
پنجاه سال پس از کریتر، آذرپاد مهر اسپند که در احیای آیین و فرهنگ باستان و میراث دینی دوران تاریخی سرامد همه موبدان تاریخ باستان است بفرمود: « زن از پیوند خویش کنید که پیوندتان دورتر نرود، چه تباهی وآشوب و زیانی از این بیشتر و بزرگتر که دختر خویش بدهند و پسر خویش را دختر کسان به زنی خواهند تا دوده تباه شود » وندیداد2/931
آمده است که : « نرسی بزرمهر این سه واژه را گفته است: که کرفۀ خویدودس (=ختودت) گناه مرگ ارزان را نابود کند ... و نیز شایسته است مرد را که زن خویش را از خود آبستن یابد (یعنی براساس سنت ختودت عمل کند)» شایست ناشایست 101/ 42
در کتاب گفته شده که : «خشم به پیش اهریمن دوید و گفت که من در گیتی نروم چه هرمز خدای در گیتی سه چیز است که من در برابر آنها هیچ نتوانم کرد. اهریمن که در گاهنبار برس ، اگر از ایشان یکی از دیری بدزدید ، گاهنبار شکسته شد و کار به کام تو باشد.
در میزد برس اگر از ایشان یکی سخن بگوید، میزد شکسته شد، و کار به کام تو باشد. خویدودس (ختودت) را رها کن چه من چاره آن ندانم. چه هرکس زن را چهار بار به نزدیک شد، از خویش هرمزد و امشاسپندان جدا شد» شایست ناشایست 1 /18/234 و233 + راویت پهلوی 4/ 8 / 9 -1.
اردشیر دوم با دختر خویش و اردشیر سوم با مادرش ختودت به جای آورد. ن.ک : وندیداد 2 /972
در دوره اشکان این سنت ارایی معمول بوده و داستان ویس و رامین نشان ختودت میان برادر و خواهر دارد. وندیداد 2/977
در دوره ساسانی شاهپور اول با دخترش اذرناهید ختودت کرد و بهرام با دخترش ختودت نمود. دختر شاهپور اول با برادرش نرسی ینت ختودت بجای آورد . ن.ک : همان
مهران گنشسب از مقامات برجسته دربار هرمزد چهارم ساسانی با خواهر ختودت نمود. ن.ک همان : 2 /980
قباد ساسانی با دختر یا خواهرش سامبیکه و خواهرزاده اش ختودت نمود. همان 2/ 982
گویا این سنت در برخی از دوران های تاریخی دچار افول شده بود. موبد کریتر برجسته ترین موبد دوران تاریخی در منشور جاویدان خود مینویسد:
«بسیاری پیوند هم خون برقرار کردم و بسیاری که بی ایمان بودند به آن ایمانامدند...» ن.ک : همان 2/923 و کتیبه او
پنجاه سال پس از کریتر، آذرپاد مهر اسپند که در احیای آیین و فرهنگ باستان و میراث دینی دوران تاریخی سرامد همه موبدان تاریخ باستان است بفرمود: « زن از پیوند خویش کنید که پیوندتان دورتر نرود، چه تباهی وآشوب و زیانی از این بیشتر و بزرگتر که دختر خویش بدهند و پسر خویش را دختر کسان به زنی خواهند تا دوده تباه شود » وندیداد2/931
آمده است که : « نرسی بزرمهر این سه واژه را گفته است: که کرفۀ خویدودس (=ختودت) گناه مرگ ارزان را نابود کند ... و نیز شایسته است مرد را که زن خویش را از خود آبستن یابد (یعنی براساس سنت ختودت عمل کند)» شایست ناشایست 101/ 42
در کتاب گفته شده که : «خشم به پیش اهریمن دوید و گفت که من در گیتی نروم چه هرمز خدای در گیتی سه چیز است که من در برابر آنها هیچ نتوانم کرد. اهریمن که در گاهنبار برس ، اگر از ایشان یکی از دیری بدزدید ، گاهنبار شکسته شد و کار به کام تو باشد.
در میزد برس اگر از ایشان یکی سخن بگوید، میزد شکسته شد، و کار به کام تو باشد. خویدودس (ختودت) را رها کن چه من چاره آن ندانم. چه هرکس زن را چهار بار به نزدیک شد، از خویش هرمزد و امشاسپندان جدا شد» شایست ناشایست 1 /18/234 و233 + راویت پهلوی 4/ 8 / 9 -1.
موبدان موبد «ویراف » پارسای بزرگساسانی به معراج شتافت و برزخ و دوزخ را بدید و با هفت خواهر خویش ختودت نمود :
« ویراف را هفت خواهر بود و هر هفت خواهر، ویراف را چون زن بودند ... چه ما هفت خواهریم و این یک برادر، و هر هفت خواهر این برادر را چون زن هستیم » اراداویراف نامه 24 / 2/ 1 و3.
سنت ختودت در منابع مذهبی پس از باستان نیز آمده و از فضیلت و ثواب بسار و آثار و برکات شمرده شده است. پیداست که این سنت تا روزگار صفوی جاری بوده است و در این موضوع پرسش و پاسخ های بسیاری میان روحانیون مزدیسنا در ایران و هند صورت گرفته است و گفته شده حال که امکان اجرای سنت ختودت به گونه شایسته نیست بهتر است که ختودت میان نزدیکان باشد.
« ویراف را هفت خواهر بود و هر هفت خواهر، ویراف را چون زن بودند ... چه ما هفت خواهریم و این یک برادر، و هر هفت خواهر این برادر را چون زن هستیم » اراداویراف نامه 24 / 2/ 1 و3.
سنت ختودت در منابع مذهبی پس از باستان نیز آمده و از فضیلت و ثواب بسار و آثار و برکات شمرده شده است. پیداست که این سنت تا روزگار صفوی جاری بوده است و در این موضوع پرسش و پاسخ های بسیاری میان روحانیون مزدیسنا در ایران و هند صورت گرفته است و گفته شده حال که امکان اجرای سنت ختودت به گونه شایسته نیست بهتر است که ختودت میان نزدیکان باشد.
درباره این پرسشها و پاسخ ها رجوع کنید به کتاب شارستان : 205و 206 الی 220
گؤنده ر
بؤلوم لر:
آراشدیرما
یارپاق لار:
[1]